با بررسی نهایی کابینه احمدی‌نژاد در مجلس، پیش‌بینی‌ها پیرامون عدم رأی اعتماد به دو وزیر آموزش‌وپرورش و رفاه جامه حقیقت پوشید و مرضیه وحید دستجردی تنها زن راه‌یافته به کابینه شد.
اگرچه احمدی‌نژاد برای معرفی وزرای خود به مجلس از نمایندگان نظرخواهی نکرده بود اما نمایندگان براساس برآوردشان از فضای عمومی مجلس، جسته گریخته به او گفته بودند که چه وزرایی احتمال رأی‌آوری چندانی ندارند. کما اینکه برخی نمایندگان از آجرلو و کشاورز خواسته بودند که انصراف داده و خود را در معرض رأی نمایندگان قرار ندهند. اما چنین نشد، به گفته نیره اخوان این دو زن در خود توانمندی وزیر شدن را دیده بودند که حاضر به انصراف نشدند. او که معتقد است نظر ولی فقیه محور تصمیم‌گیری نمایندگان بوده است نه نظر علماء،علت عدم ارائه رأی اعتماد به این دو وزیر را ناکارآمدی آنها برشمرد. البته این نماینده اصفهان، به آجرلو و دستجردی رأی موافق و به کشاورز رأی ممتنع داده بود. او در گفت‌وگوی پیش‌رو از موضع یک محصل خارج فقه و یک کارشناس فقه و مبانی اسلامی به بررسی جایگاه وزارت زنان و احتمال معرفی دوباره وزیر زن از سوی احمدی‌نژاد سخن گفته است.

عدم حمایت حتی یک نماینده زن از وزرای مؤنث کابینه هم نکته چشمگیری بود که به گفته آلیا به دلیل عدم اقبال در قرعه کشی اخذ نوبت از سوی هیأت رئیسه بوده است. نمایندگان مرد هم تمایلی به تقسیم نوبتشان با همکاران زن خود نداشته و به آنها گفته بودند که دفاع یک نماینده مرد از وزارت یک زن، اثرگذارتر خواهد بود. استدلالی که اعضای فراکسیون زنان مجلس آن را پذیرفته بودند. گفت?وگوی «خبر» با نیره اخوان نماینده مردم اصفهان را در ادامه بخوانید:

گفته می‌شود که رئیس‌جمهور اصرار دارند که به جای وزرای زنی که نتوانستند از مجلس رأی اعتماد بگیرند، باردیگر دو وزیر زن به مجلس معرفی کنند. این اصرار ناشی از تعلق خاطر ایشان به کارآمدی زنان است یا برخاسته از نوعی نگرش جنسیتی؟
اطلاعی از نظر رئیس‌جمهور ندارم که می‌خواهند باردیگر وزیر زن به مجلس معرفی کنند یا نه. اما معتقدم که برای انتخاب وزرا باید تخصص، تعهد، کارآمدی و همراهیشان با دولت ملاک باشد و نه جنسیت آنها. کما اینکه مجلس هم براساس سوابق اجرایی وزرای پیشنهادی و میزان همراهی‌شان با رئیس‌جمهور به آنها رأی اعتماد داد. کمااینکه من خودم به دو وزیر زن رأی دادم اما در نهایت مجلس به دو نفر از سه وزیر زن پیشنهادی رأی نداد که البته رأی مجلس هم محترم است. اینکه الا و به‌الله احمدی‌نژاد می‌خواهد وزیر زن معرفی کند را از خود ایشان بپرسید. اگر این تصمیم ایشان براساس کارآمدی زنان است که فبها المراد، اما اگر نگاهشان جنسیتی است، باید بگویم که مجلس به صرف زن یا مرد بودن وزرای پیشنهادی به آنها رأی نمی‌دهد و ملاک نمایندگان، کارایی و قابلیت‌های اجرایی آنهاست.

فارغ از بحث میان مجلس و دولت درباره وزارت زنان این‌بار پای حوزه و مراجع هم به موضوع کابینه باز شد. از آنجا که شما هم تحصیلات حوزوی دارید بفرمایید که وزارت زنان از نظر فقهی دارای چه ایراداتی است؟
البته بنده در سطح اجتهاد نیستم که برای مقلدینم تعیین تکلیف کنم. اما آقایان مراجع در این‌باره نظراتی داشتند که محترم است. وقتی مرجعی نظر مخالف با وزارت زنان دارد، مقلدین او نه تنها این پست‌ها را نباید بپذیرند بلکه نباید به چنین کاندیداهایی هم رأی اعتماد بدهند. اما آنچه که ملاک اصلی و حکومتی است، نظر ولی فقیه است که رعایت آن برای ما واجب است. همانطور که شاهد بودید، رهبری هم از نظر شرعی، مانعی سر راه وزارت زنان نیاوردند. البته ایشان به تأمین نظر مراجع هم تأکید کردند اما نهایتاً این بسته به نظر تخصصی مجلس داشت که به این وزرا رأی بدهند یا نه، که مجلس احساس کرد خانم دستجردی کارآمدی لازم را دارد و به همین دلیل به ایشان رأی اعتماد داد.

پس به نظر شما نظر ولی‌فقیه ملاک عمل نمایندگان در بررسی صلاحیت وزرای زن پیشنهادی برای کابینه قرار گرفت.
نظر ولی‌فقیه که جای خودش را دارد که اگر امری را واجب کنند، تبعیت آن بر همه لازم است. ایشان در مورد وزارت زنان منعی قائل نشدند. اگر هم کسی به این وزرا رأی داده است، گناه نکرده است. اما اگر کسی مقلد برخی مراجع مخالف این موضوع بوده است، نظر مرجعش را رعایت ‌کرده و رأی منفی داده است. کما اینکه آقایان صافی و سیستانی چنین نظری داشتند.

آیت‌ا... سیستانی هم مخالف بودند؟ نظر آیات عظام مکارم شیرازی، صافی و مظاهری مطرح شده بود اما از مخالفت آیت‌ا... سیستانی حرفی مطرح نشده بود.
فکر می‌کنم که چیزی در مورد نظر ایشان شنیدم اما مطمئن نیستم. به هر حال پستی و بلندی آرای وزیران زن می‌تواند متأثر از نظر مخالف علما هم باشد اما همان‌طور که گفتم محوریت با نظر ولی‌فقیه است.

اینکه مجلس به دو وزیر زن رأی اعتماد نداد بیشتر به دلیل تبعیت نمایندگان از نظر علما و مراجع بوده است و یا عدم کارایی لازم آنها چنین رأیی را برایشان رقم زده است؟
به نظر من بیشتر بحث عدم کارآمدی آنها مطرح بود. مجلس هیچ شناختی از خانم کشاورز نداشت و براساس دیدارهایی که با ایشان انجام شد و نحوه دفاعیاتشان در صحن علنی مجلس، چنین تصمیمی از سوی نمایندگان اخذ شد که به او رأی اعتماد ندادند. چون به نظر می‌رسید که علی‌رغم معلوماتشان وجاهت مدیریتی لازم را ندارند. و نمی‌توانند قاطعانه موضع‌گیری کنند. حال آنکه این مسئله لازمه مدیریت و وزارت است. البته قابلیت‌ها هم مهم است اما ممکن است کسی رتبه برتر را داشته باشد اما در مدیریت ناموفق باشد. شخصاً چون در مورد ایشان، حجت بر من تمام شد، به ایشان رأی ممتنع دادم اما به دلیل جرأت و جسارتی که از خانم آجرلو در برخورد با کارشکنی‌ها سراغ داشتم به وزارت ایشان رأی مثبت دادم.

البته این استنباط را داشتم که مجلس به ایشان رأی اعتماد ندهد چون ممکن است دیگر نمایندگان چنین شناختی را که من داشتم راجع به خامم آجرلو نداشته باشند. در مورد ایشان صرفاً جروبحث کارآمدی و کارایی مطرح بود چون مخالفین وی برعدم سابقه اجرایی ایشان تأکید داشتند. هرچند که خودشان وکالت در مجلس را هم پایه وزارت می‌دانستند اما تجربه کاری چندانی به جزء نمایندگی نداشتند. در عین حال بودند کسانی که به کل با وزارت زنان مخالف بودند که من از تعداد دقیقشان مطلع نیستم. اما شاهد اینکه مجلس براساس کارآمدی به وزرای پیشنهادی رأی دادند نه جنسیت آنها این است که از یک سو به خانم دستجردی رأی داد و از سوی دیگر به آقای علی‌آبادی رأی نداد. اگر فقط دو زن از مجلس رأی اعتماد نمی‌گرفتند، تا حدودی این شائبه در اذهان تقویت می‌شد که مجلس با نگاه جنسیتی به کابینه رأی داده است اما رد وزیر نیرو مؤید این تحلیل است که ناکارآمدی آجرلو و کشاورز ملاک رد صلاحیتشان بوده است.

از همان زمان که بحث معرفی سه وزیر زن به مجلس مطرح شد، احتمال رأی‌آوری خانم دستجردی و عدم ارائه رأی اعتماد به آجرلو و کشاورز وجود داشت. پس چرا رئیس‌جمهور به جو عمومی مجلس اعتماد نکرد و بازهم این دو وزیر را با علم بر احتمال رد شدنشان به مجلس معرفی کرد؟
ایشان قبل از معرفی این وزرا به مجلس با ما هیچ مشورتی نکردند که برآورد آرای آنها در مجلس را به اطلاع ایشان برسانیم. پس از آنکه اسامی آنها از صداوسیما منعکس شد ما در جریان تصمیم رئیس‌جمهور قرار گرفتیم. ممکن است نمایندگان در موضوعی مثل همین بحث وزارت زنان به نتیجه‌ای برسند اما رئیس‌جمهور به چنین نتیجه‌ای دست نیابد. ممکن است رئیس‌جمهور یقین داشته باشد که فردی توانمندی انجام کاری را داشته باشد اما تا وقتی این فرد در مقام اجرایی قرار نگیرد نمی‌توان نسبت به عملکرد او مطمئن بود.

در فاصله میان معرفی رسانه‌ای وزرا تا معرفی رسمی ایشان به مجلس و یا پس از آن جلسه‌ای با رئیس‌جمهور نداشتید که در مورد اقبال معدود آجرلو و کشاورز به ایشان اطلاع‌رسانی کنید؟
نه! ما جلسه‌ای با ایشان نداشتیم. مضاف بر اینکه اگر ایشان معرفی وزرای زن را پس می‌گرفتند کلی خسارات داشت. مبنی بر اینکه چرا از اول احمدی‌نژاد تصمیم درستی نگرفته است که بعد بخواهد آن را اصلاح کند. مضاف بر اینکه به این ترتیب زنان معرفی شده، ناتوان جلوه داده می‌شدند. اگر تا قبل از معرفی وزرا با مجلس مشورت می‌کردند، می‌شد کاری کرد اما پس از آن دیگر کار از کار گذشته بود به همین دلیل نمایندگان مجلس به وزرای زن پیشنهاد دادند که از کاندیداتوری انصراف دهند تا رئیس‌جمهور فرد دیگری را معرفی کند.

این پیشنهاد از سوی کدام یک از نمایندگان مطرح شد؟
نمی‌دانم! من هم SMS‌اش را دیدم که رایزنی‌ها در حال انجام است.

از هر سه وزیر زن خواسته شده بود انصراف دهند و یا فقط از آجرلو و کشاورز؟
از آجرلو و کشاورز خواسته شده بود. البته بنده شخصاً مخالف چنین تقاضایی بودم چون دیگر معرفی آنها صورت گرفته بود و این انصراف می‌توانست به منزله اعلام ناتوانی آنها باشد.

SMS‌ای که گفتید از جمله پیامک‌های ارسالی از مجلس بود یا از بیرون از مجلس به دست شما رسید؟
نمی‌دانم. چون SMS‌های زیادی به دستم می‌رسد که منبع آن را به یاد ندارم.

چرا علی‌رغم این توصیه‌ نمایندگان، وزرای مذکور انصراف ندادند؟
لابد چون در خودشان این توانایی را می‌دیدند و احساس ناتوانی نمی‌کردند. البته شایعه انصراف آنها مطرح شد که وقتی به دفتر ریاست جمهوری اطلاع داده شد، بلافاصله آن را تکذیب کردند و گفتند که صحت ندارد، خود این خانم‌ها هم اعلام کردند که کنار نرفته‌اند و همچنان در عرصه هستند.

گفته شد که از مجلس و دولت خواسته شده بود که نظر علما درباره وزارت زنان جلب شود، این کار از سوی این دو قوه صورت گرفت؟ اساساً چرا رئیس‌جمهور در معرفی این وزرا با مراجع مشورت نکرده بود؟
پاسخ این سؤالات را نمی‌دانم. موضوع وزارت زنان، از نظر من موضوع حساسی نبود که بخواهم آن را به این شکل دنبال کنم.

با وجود حساسیت‌های به وجود آمده در حوزه، فکر نمی‌کنید معرفی دوباره یک وزیر زن، حساسیت دوباره مراجع را برانگیخته و این مسئله تأثیر نامناسبی در ارتباط دولت و حوزه بگذارد؟
نمی‌دانم باید صبر کنیم و ببینیم چه می‌شود.

خانم صفایی از دیدار قریب‌‌الوقوع نمایندگان زن مجلس با خانم دستجردی با علما و مراجع قم خبر داده بودند. این دیدار دقیقاً چه زمانی انجام می‌شود؟ این موضوع صحت دارد که برخی علما نمایندگان زن را به دلیل زن بودنشان در دفاتر خود راه نمی‌دهند؟
در جریان دیدار با علما نیستم. اما تاکنون برای دیدار با مراجع منعی نداشته‌ایم. در دوره هفتم هم خدمت آقایان رسیدیم و بحث خاصی مطرح نشد. در این دیدار از موضوعات فقهی، شرعی و قرآنی گرفته تا قوانین مربوط به حوزه زنان را با ایشان در میان می‌گذاشتیم.

در صورت معرفی دوباره وزرای زن به مجلس احتمال رأی آوردن آنان را چقدر می‌دانید؟
نمی‌دانم بسته به کارایی، سلامت، تعهد، تخصص و همگرایی‌شان با دولت دارد.

به رئیس‌جمهور در مورد جنسیت وزرای پیشنهادی آتی‌شان توصیه‌ای دارید؟
من نه توصیه می‌کنم وزیر زن معرفی کنند و نه ایشان را از چنین انتخابی برحذر می‌دارم.

اینکه گفته می‌شود نمایندگان به دلیل نظر مقام معظم رهبری به وزرای پیشنهادی احمد‌ی‌نژاد رأی اعتماد دادند، چقدر صحت دارد؟
نمی‌توان روی کار افراد توجیه و فلسفه خاصی داشت، موارد متعددی ممکن است روی رأی نمایندگان اثرگذار باشد از تصمیم شخصی خود نمایندگان گرفته تا دفاعیات پایانی رئیس‌جمهور که بر حسن روابط با نمایندگان و مجلس تأکید کردند. البته نظر رهبری هم می‌تواند یکی از عامل‌های مؤثر در رأی نمایندگان باشد. ایشان همواره نظر مساعدی داشته‌اند و معتقدند که بلاتکلیف بودن مملکت مفید نیست. ایشان از نمایندگان خواستند که زودتر کار را تمام کنند و به گونه‌ای عمل نشود که کابینه نصفه و نیمه بماند. معلوم نبود که اگر 11- 10 وزیر رأی نمی‌آوردند، چه تلاطمی در فضای سیاسی و عمومی جامعه ایجاد می‌شد.

به این ترتیب در شرایطی که دشمن هم شمشیر را از رو بسته بود، نمی‌شد مملکت‌داری کرد به همین دلیل در مجموع مواردی که مطرح شد نمایندگان به این نتیجه رسیدند که باید کابینه رأی بیاورد. البته ممکن است برخی نمایندگان خیلی باریک‌بین باشند وقتی به این نتیجه رسیده باشند که وزیری نباید رأی بیاورد به او رأی نداده باشند. اما همه نمایندگان به این سبک، مته روی خشخاش نگذاشتند و به همین دلیل هم 18 وزیر رأی اعتماد آوردند